Đuờng lên đỉnh Olympia là một cuộc thi kiến thức trên truyền hình dành cho học sinh trung học phổ thông do VTV3 – Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức, dưới sự tài trợ của công ty LG. Cuộc thi hàng năm này được bắt đầu tổ chức bắt đầu từ năm 1999, và là chương trình có tuổi đời dài nhất trong các chương trình trò chơi truyền hình của VTV3. Trong đó mỗi năm có 36 cuộc thi Tuần, 12 cuộc thi Tháng, 4 cuộc thi Quý và 1 cuộc Chung kết được Truyền hình trực tiếp trên VTV3.[1]. Từ năm thứ 13, các cuộc thi Quý cũng được Truyền hình trực tiếp trên VTV3

Tên gọi

Chương trình này lấy tên là "Đường lên đỉnh Olympia" với ý tưởng một cuộc đua leo núi kiến thức dành cho các thí sinh mà người lên đỉnh núi đầu tiên sẽ nhận được vòng nguyệt quế. Tuy nhiên, ngay từ những buổi đầu phát sóng, khán giả đã phát hiện ra điểm bất thường trong tên gọi của cuộc thi. Thực tế, Olympia không phải là tên một ngọn núi mà là một đồng bằng, chỉ có núi Olympus (còn gọi là Olympe – Ô-lem-pơ) thuộc Hy Lạp, nghĩa là Chư thần. Do đó, dùng chữ "lên" và "đỉnh" kèm với "Olympia" là không chính xác về từ ngữ, thế nhưng, cho đến tận bây giờ, ban tổ chức cuộc thi này vẫn chưa cải chính tên gọi.[2]

[sửa]Luật chơi

[3] Qua nhiều năm phát sóng, cứ mỗi năm lại có thêm những cải tiến và những luật chơi mới. Sau đây là luật chơi của chương trình năm 13 – các chương trình hiện tại đang được lên sóng.

[sửa]Khởi động

Trong vòng 1 phút, mỗi học sinh khởi động với tối đa 12 câu hỏi thuộc các lĩnh vực: Toán, Lý, Hóa, Sinh, Văn, Sử, Địa, Thể thao, Nghệ thuật, Lĩnh vực khác, Tiếng Anh.

Mỗi câu trả lời đúng được 10 điểm.

Trả lời sai không bị trừ điểm.[4]

[sửa]Vượt chướng ngại vật

Có 4 từ hàng ngang – cũng chính là 4 gợi ý liên quan đến Chướng ngại vật mà các học sinh phải đi tìm.

Có 1 bức tranh (là một gợi ý quan trọng liên quan đến Chướng ngại vật) được chia làm 5 phần, tương đương với 4 từ hàng ngang. Ô ở giữa cũng là một câu hỏi. Mở được ô này sẽ mở được phần quan trọng nhất của bức tranh.

Mỗi học sinh có 1 lượt lựa chọn để chọn trả lời 1 trong các từ hàng ngang này. Cả 4 học sinh trả lời câu hỏi bằng máy tính trong thời gian suy nghĩ 15 giây/câu.

Trả lời đúng mỗi từ hàng ngang, học sinh được 10 điểm. Ngoài việc mở được từ hàng ngang nếu trả lời đúng, 1 góc (được đánh số tương ứng với số từ hàng ngang) của hình ảnh - cũng được mở ra.

Học sinh có thể bấm chuông trả lời chướng ngại vật bất cứ lúc nào.

Trả lời đúng chướng ngại vật trong vòng 2 từ hàng ngang đầu tiên được 80 điểm.

Trả lời đúng trong vòng 4 từ hàng ngang được 40 điểm.

Sau 4 từ hàng ngang, câu hỏi thứ 5 sẽ hiện ra ở phần trung tâm của bức tranh. Đáp án của câu hỏi này là gợi ý cuối cùng của chương trình. Trả lời đúng câu hỏi thứ 5 này, học sinh vẫn được 10 điểm. Nếu trả lời đúng CNV sau câu hỏi thứ 5, học sinh được 20 điểm.

Nếu trả lời sai chướng ngại vật sẽ bị loại khỏi phần chơi này.[5]

Tăng tốc

Có 4 câu hỏi

Thời gian suy nghĩ: 30 giây/câu

4 học sinh cùng trả lời bằng máy tính.

Học sinh trả lời đúng và nhanh nhất được 40 điểm ;

Học sinh trả lời đúng và nhanh thứ 2 được 30 điểm ;

Học sinh trả lời đúng và nhanh thứ 3 được 20 điểm ;

Học sinh trả lời đúng và nhanh thứ 4 được 10 điểm.[6]

Olympia Online

Chủ nhật hàng tuần, các cuộc thi Olympia Online được diễn ra, các vòng thi như ở chương trình Đường lên đỉnh Olympia. Trang web: http://olympia.vtv.vn/

Gồm các cuộc thi: Hạt nguyệt quế, Mầm nguyệt quế, Lá nguyệt quế, Vòng nguyệt quế.

Người giành chiến thắng ở cuộc thi Vòng nguyệt quế của Olympia Online sẽ nhận được chiếc vòng nguyệt quế vinh quang của cuộc thi. Còn ở các vòng khác sẽ nhận được các phần thưởng của nhà tài trợ.

Olympia Online năm đầu tiên chỉ diễn ra trong vòng 4 tháng. Hàng tuần 100 người chơi hoàn thành bài test Hạt nguyệt quế 30 câu hỏi có điểm số cao nhất sẽ lọt vào cuộc thi Mầm nguyệt quế (Tuần). 100 người chơi có điểm số cao sau 3 vòng thi Mầm nguyệt quế sẽ lọt vào cuộc thi Lá nguyệt quế (Tháng). 100 người chơi có điểm số cao nhất sau 4 vòng thi Mầm nguyệt quế sẽ lọt vào cuộc thi Vòng nguyệt quế (Chung kết). Vô địch Olympia Online năm đầu tiên là bạn Lê Anh Tuấn.[7]

Olympia Online năm thứ 2 diễn ra trong suốt 12 tháng. Hàng tuần 100 người chơi hoàn thành bài test sơ loại gồm 30 câu hỏi có điểm số cao nhất sẽ lọt vào cuộc thi Hạt nguyệt quế (Tuần). 100 người chơi có điểm số cao sau 3 vòng thi Hạt nguyệt quế sẽ lọt vào cuộc thi Mầm nguyệt quế (Tháng). 100 người chơi có điểm số cao nhất sau 3 vòng thi Mầm nguyệt quế sẽ lọt vào cuộc thi Lá nguyệt quế (Quý). 100 người chơi có điểm số cao nhất sau 4 vòng thi Lá nguyệt quế sẽ lọt vào cuộc thi Vòng nguyệt quế (Chung kết). Hiện Olympia Online năm thứ 2 đã hoàn thành xong Lá nguyệt quế đầu tiên.

Về đích

Có 3 gói câu hỏi 40 điểm, 60 điểm, 80 điểm để các bạn thí sinh lựa chọn. Trong đó gói 40 điểm gồm 4 câu hỏi 10 điểm, gói 60 điểm gồm 2 câu hỏi 10 điểm và 2 câu hỏi 20 điểm, gói 80 điểm gồm 1 câu hỏi 10 điểm, 20 câu hỏi 20 điểm và 1 câu hỏi 30 điểm.

Thí sinh đang trả lời gói câu hỏi của mình phải đưa ra câu trả lời trong thời gian quy định của chương trình. Nếu không trả lời được câu hỏi thì các bạn còn lại có 5 giây để bấm chuông trả lời. Trả lời đúng được cộng thêm số điểm của câu hỏi từ thí sinh đang thi. Trả lời sai bị trừ đi một nửa số điểm của câu hỏi.

Thí sinh đang trả lời gói câu hỏi của mình có quyền được đặt ngôi sao hy vọng ở bất kỳ câu hỏi nào. Trả lời đúng được gấp đôi số điểm, trả lời sai bị trừ đi số điểm bằng số điểm của câu hỏi đặt ngôi sao hy vọng.[8]

Luật chơi trên được lấy từ website http://olympia.vtv.vn

Điều kiện tham gia các cuộc thi

Cuộc thi tuần

Để được tham gia chương trình, thí sinh phải đang là học sinh trung học phổ thông, đạt học lực giỏi và hạnh kiểm tốt trong tất cả các học kỳ của cấp THPT (tính đến thời điểm đăng ký). Nếu có thêm các giải thi học sinh giỏi cấp tỉnh/thành phố và giải quốc gia thì càng được ưu tiên.[9] Trong mỗi cuộc thi tuần sẽ có 4 học sinh được tham gia. Trong 1 năm Olympia có 36 cuộc thi tuần.

Cuộc thi tháng

Cuộc thi tháng là cuộc thi dành cho 4 học sinh, trong đó có 3 học sinh đạt giải nhất 3 tuần trong tháng và 1 học sinh có điểm nhì cao nhất. Nếu có 2 thí sinh trở lên đạt điểm nhì cao nhất, các thí sinh này sẽ phải trải qua câu hỏi phụ theo hình thức loại trực tiếp. Thí sinh nào trả lời đúng sẽ lọt vào vòng thi tháng. Nếu sau 3 câu hỏi mà không có thí sinh nào trả lời đúng, chương trình sẽ tổ chức bốc thăm để chọn 1 người may mắn hơn lọt vào vòng tháng. Trong một năm Olympia có 12 cuộc thi tháng

]Cuộc thi quý

Cuộc thi quý là cuộc thi dành cho 4 học sinh, trong đó có 3 học sinh đạt giải nhất 3 tháng trong quý và 1 học sinh có điểm nhì cao nhất. Nếu có 2 thí sinh trở lên đạt điểm nhì cao nhất, các thí sinh này sẽ phải trải qua câu hỏi phụ theo hình thức loại trực tiếp. Thí sinh nào trả lời đúng sẽ lọt vào vòng thi quý. Nếu sau 3 câu hỏi mà không có thí sinh nào trả lời đúng, chương trình sẽ tổ chức bốc thăm để chọn 1 người may mắn hơn lọt vào vòng quý.

Cuộc thi này từ năm thứ 1 đến năm thứ 12 được tổ chức ghi hình rồi phát sóng trên VTV3, nhưng từ năm thứ 13 trở đi, nó được truyền hình trực tiếp trên VTV3 với 1 điểm cầu là trường quay S9. Trong 1 năm Olympia có 4 cuộc thi quý.

Cuộc thi chung kết năm

Cuộc thi chung kết năm là cuộc thi dành cho 4 học sinh đã giành giải nhất của 4 quý (các thí sinh nhì cao nhất không được tham gia). Cuộc thi này được truyền hình trực tiếp với 5 điểm cầu là trường quay S9 và 4 ngôi trường mà học sinh tham dự đang theo học. Riêng trận chung kết năm thứ 9 có 6 điểm cầu gồm 1 điểm cầu ở S9 và 5 điểm cầu ở 5 trường THPT có học sinh tham dự.

Trong 1 năm Olympia chỉ có 1 trận chung kết.